НҮДНИЙ ШИЛТҮҮД
04-05-2016 15:04
Саравгар жарвагар навчис салхины аясаар цээжний гүн рүү хуйлран одох усан нүдтэй намар. Сая сургуульд орсон дэрчгэр хүүгээ хөтлөн хичээлд нь хүргэнэ. Үдээс хойш тарахад нь ажлаасаа гомбо айлтган гарч хүүгээ тосно. Манай гэрээс хүүгийн сургууль хүрэх арай дөт зам бол мушгирсан нарийн гудам. Нарийхан учраас машин тэрэг хөлхөхгүй, хүн ч цөөн явна. Хүргэх замдаа “Хүү минь, хэл мэдэхгүй ч шантарч болохгүй. Чи чадна, хэдхэн сар тэсчихвэл алзахгүй. Ном сайн сурвал ээж аав нь баярлана” гэж байн байн захина. Хүү өөртөө итгэлгүй янзтай “за” гээд толгой дохимор болно. Муу хүүгээ өрөвдөнө. Амьдралын эрхийг яалтай...
Дээдсийн дэлдүүлсэн Дайду хотод ажиллахаар ирээд хоёр оны нүүр үзэв. Намар гэр бүлээ авчирч, том хүүгээ сургуульд өглөө. Багыг нь хадам ээж харж гэрийн мухар сахина. Эхнэр өөр хотод сурах тул арын алба миний нуруун дээр. Хүү хичээлдээ явахдаа дургүйцэхгүй байгаад сэм баярлаж, залбирна. “Хичээлээ ойлгохгүй юм. Хүүхдүүд шоглоод байна. Би явахгүй” гэвэл яана. Би өдөр бүр хүүгээ тосоод буцахдаа “Сая багш чинь чамайг хамгийн сайн сурагч гэсэн” хэмээн элдвийг зохиож магтана. “Ийм мундаг хүүгээрээ бахархаж байна. Ээжид чинь утасдаж хэлбэл итгэхгүй дээ” гэнэ. Хүүгийн нүд гэрэлтэж, магнай тэнийн баясна.
Эндхийн өдөр хоног алимны үр шиг адилхан. Гойд сонин явдал барагтай болохгүй. Өглөө хүүгээ хүргэхэд багш нь угтаж авна. Үдээс хойш хүүхдээ тосохоор очсон ээж аав, эмээ өвөө нар хашааны үүдэнд сүрэг шувуу шиг бөөгнөн хүлээнэ. Багш нь сурагчдаа жагсаалаар авчирч, заасан хичээл, гэрийн даалгаврыг эцэг эхчүүдэд хэлнэ.
Хүүгээ хөтлөөд нарийн гудмаар алхана. Тэдний ангийн нэг охин ээжтэйгээ тэр замаар явна. Ээж нь ч, охин ч нүдний шилтэй. Охины шил зузаан тул нүд нь ер бусын том харагдана. Марзан царайтай тэр бяцхан охин тун их нүүрэмгий, зүггүй амьтан бололтой. Ээж нь царайлаг биш ч царай муутай биш. Надаас хэд дүү болов уу. Илүү ч юмгүй, дутуу ч юмгүй байдаг л нэг хятад бүсгүй. Охиныхоо дураар аашлахыг хараад зовж байх шиг.
Жаваргүй ч гэсэн алсуураа жиндүү, хар халзан өвөл. Энэ хотын тугалган саарал тэнгэр хаа нэг цэлмэнэ. Үргэлж зам нийлдэг “нүдний шилтүүд”-тэй танил болов. Охиныг Линлин гэнэ. Харин ээжийнх нь нэрийг асуух хэрэг юун. Линлин айлын ганц, эрх дураараа “бүхнийг дийлдэг” охин аж. Харих замдаа хүүтэй минь хөтөлнө гэж чаргууцалдана. Эх нь зовоод үгээ барна. Охин зөрсөөр санасандаа хүрнэ. Эх нь охиныхоо талд, би хүүгийнхээ талд хөтлөлцөн алхана. Хэн ч харсан хоёр хүүхэдтэй гэр бүл мэт. Ээж нь танил хүнтэй таарах вий гэж ийш тийш хулмалзана. Сонжиж харахаар дурласан охин шиг харц буруулж, орох газраа олж ядна. Миний хөх инээд хүрнэ...
Нойрон дундаа ч тогтвор алдах энгэр задгай хавар. Сар шинэ хуучраад удаагүй байхад цэцэг дэлбээлж, мод гөлөглөнө. Аясхан салхиар амьсгал уужирна. Хүү юм юмандаа зүгширнэ. “Нүдний шилтүүд” одоо танил дасал болж. Гэвч Линлиний ээж хоцорч юм уу түрүүлж явах арга саамыг үргэлж хайна. Линлин тэгэх тусам адайр загнаж бидэнтэй хамт явах гэж зүтгэнэ. Ихэнхдээ тэр дийлнэ. Дандаа хэлхэлдэж явдаг “гэр бүл”-ийн хүүхдүүд ам булаалдан шулганана. Харин “эхнэр нөхөр” хоёр үг солино гэж ер үгүй. Ичимтгий амьтныг зовоож юу хийнэ. Тэгээд ч хэл амаа сайн ойлголцохгүй, төвөг цаашаа.
Линлин заримдаа хүүг минь тэвэрч авна. Хүү балмагдан цочсоноо баясан хөхөрнө. Тэгснээ дэрхийн гүйлдэнэ. Зайлуул, нялх юм шүү дээ. Ихэвчлэн хүү зугтаж, охин хөөнө. Гүйлдэх нь эрвээхий эргэх минь, инээлдэх нь болжмор жиргэх мэт. Харин эхийнх нь харц зул дальдрах мэт. Охиноо хүргэж тосно гэдэг булзах аргагүй ажил нь биз. Харих зам түүнд даанч хол, хамт явах дэндүү тээртэй санагддаг байх. Ичихийг нь харахаар инээдээ барьж ядна. Салмагцаа ганцаар түсхийтэл инээнэ. Хүү яагаад инээснийг асууна. Би дүйвүүлээд өнгөрөөнө.
Одоо хүү бид хоёр, эх охин хоёртой гуравхан сар хэлхэлдэж явна. Тэгээд зуны амралт эхэлнэ. Бид халуунаас дайжин, сэрүүн сайхан нутагтаа очиж амрана. Линлиний ээж халшрахын зовлонгоос хэсэг ангижирна. Сандарч тэвддэгийг нь бодохоор бах тав ханах шиг зугаатай санагдана. Гижигдэж үзвэл яах бол гэж бодогдоно. Хүүхдүүд ч яахав ирэх намар нэгнээ танивал өлзий. Харин би нэг хүнийг боддог оёгтой болчхоогүй байлтай.
До.Болдхуяг
Бээжин хот. 2016 он
